ارزیابی ریسک و درجه بندی پایداری محیط زیستی تالاب های بین المللی سواحل جنوبی ایران

تالاب‌‌ها اکوسیستم‌‌های حساس و بسیار ارزشمندی هستند اما امروزه امنیت و پایداری آن‌‌ها از طریق عوامل مختلف طبیعی و انسانی به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است. بنابراین، استفاده از روش‌‌های ارزیابی ریسک محیط‌‌زیستی یکی از ابزارهای مهم در پژوهش‌‌های مدیریت محیط‌‌زیست، شناسایی و کاهش عوامل بالقوه آسیب‌‌رسان محیط‌‌زیستی برای دست‌‌یابی به توسعه پایدار است. این پژوهش به‌‌منظور شناسایی، ارزیابی ریسک‌‌های تهدیدکننده و درجه‌‌بندی پایداری محیط‌‌زیستی تالاب‌‌های بین‌‌المللی سواحل جنوبی ایران واقع در استان‌‌های خوزستان و هرمزگان به انجام رسید. بر این اساس برای شناسایی و اولویت‌‌بندی ریسک‌‌ها از روش شناسی دلفی، به منظور اولویت‌‌بندی و محاسبه وزن شاخص‌‌ها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و برای رتبه‌‌بندی تالاب‌‌های مورد مطالعه بر اساس پایداری محیط‌‌زیستی آن‌‌ها از تکنیک ELECTRE استفاده شد. بر اساس یافته‌‌های حاصل از بررسی‌‌ها در مجموع، 27 عامل فشار و تهدید شاخص برای تالاب‌‌های شادگان، خورالامیه و خورموسی، خورخوران، رودهای شور، شیرین و میناب، رودهای گز و حرا و تالاب جزیره شیدور شناسایی شد که رتبه‌‌های اول تا پنجم مربوط به تخلیه و دفع زباله در محدوده تالاب، تغییرات اقلیم و خشکسالی‌‌های مداوم، آلودگی نفتی، احداث سد، بهره‌‌برداری بی‌‌رویه از پوشش گیاهی می‌‌باشد. در نهایت تحلیل و مقایسه برای رتبه‌‌بندی تالاب‌‌های مورد مطالعه بر اساس روش ELECTRE نشان داد که به نسبت تالاب‌‌های مورد مطالعه، تالاب شادگان، خورالامیه و خورموسی دارای بیشترین تهدید و فشار بوده و تالاب‌‌ بین‌‌المللی جزیره شیدور از وضعیت محیط‌‌زیستی مطلوب‌‌تری برخوردار می‌‌باشد.